We tellen 26 bezoekers, die nieuwsgierig zijn naar de ongetwijfeld interessante lezing van Jan Broekhuizen over ‘de binnenvaart in Midden-Holland‘. Eind 12 eeuw neemt de scheepvaart toe en Dordrecht is de centrale plek in midden-Holland, waar vandaan de Geervliet stroomt richting Brugge.
Waarschuwing vanuit Spanje aan Zuid-Holland, met een overlaadstation (‘portus’) waar rivieren bij elkaar komen. In Antwerpen veel handel over het water en in Midden-Holland ontwikkelde Leiden zich tot een bedrijvige stad met stadsrechten. Ook Haarlem, Alkmaar, Den Bosch en Delft kregen stadsrechten, die bepalend waren voor de ontwikkeling van ‘opkomende’ steden. Inzet voor waterbeheer, ontginningen, bedijking en opzet van waterschappen vormden de basis voor economische ontwikkeling.
In Spaarndam de oudste nog werkende schutsluis (Kolksluis). Land- en waterscheiding. Dam van Leiden voor ontwatering en waterbeheer van Midden-Holland. Omdat het waterpeil van de waterschappen onderling verschilt, vindt waterscheiding plaats door middel van sluizen. Door ontwatering en waterbeheer ontstonden ‘sponzige veenkussens’ en waren inklinking en bodemdaling het gevolg. Water moest gespuid gaan worden, de ontstane ‘wateringen’ werden ook voor de scheepvaart gebruikt, o.a. bij Alphen a/d Rijn naar de Oude Rijn. Zo ontstond ook een vaarverbinding van Amsterdam naar Dordrecht.
In 1240 werd de waterdoorvoer De Gouwe rechtgetrokken naar de Oude Rijn en werd een verplichte ‘gekostumeerde’ vaarroute met tolgelden. Veilig varen via de Haarlemmermeer naar Amsterdam, zelfs ook vanuit Noord-Frankrijk. Haarlem,
Gouda en Dordrecht hebben meegeprofiteerd van deze verplichte veilige vaarroute (‘binnen dune’). Dordrecht werd een ‘stapelplaats’ (opslag van vervoerde goederen). In Gouda kwam een levendige handel met koop- en sjouwlieden, zeilmakers, winkeliers, kappers en kroegbazen.
Na de koffiepauze werd door Jan in rap tempo een ‘link’ gelegd met de latere situatie van de binnenlandse scheepvaart èn de huidige omstandigheden.
Genoemd werden o.a.: Mallegat, de IJssel, plaatsen van hefbruggen, Paddengat, Brasemermeer, Oudewetering, scheepvaart op de Haarlemmermeer en Leidse Meer. Het Cruqiusgemaal, via Haarlem over het IJ naar Amsterdam. Van Leidschendam via een officiële route bij Gouda naar onder meer Hildam, Bilderdam en Aardam. En met de trekschuit langs de Marekade in Leiden.
Na half 1 moest Jan toch echt zijn boeiende lezing afronden… hoe spijtig ook!
Dank je wel Jan voor deze fijne ochtend!
Martinel
